*Agurra*

Integrazioarekin hasi nuen blog hau eta hezkuntza arloan dudan ametsarekin bukatu dut. Gaur eguneko gizartean dauden hutsuneak betetzea gure esku dagoelako, guztion esku, mundu honetan bizi garenon esku. Umeak dira gure geroa eta gogoz aritu behar gara gizarte zoriontsuago bat eraikitzeko gai izan daitezen. Esku bakar batek ezin du aldaketarik egin, guztion laguntza behar da. Apuntatuko al zara?

*Ametsa*

Asko eta asko ari dira lanean ikas-komunitateen proiektuak aurrera eramateko. Euren gogo guztiak dituzte aldaketa aurrera eramateko, kalitatzeko produktua eskeini ahal izateko. Ordu asko ematen ari dira pentsatzen eta aritzen. Zergatik guzti hau? Ametsa bete nahi dutelako eta guztiok amets bera izatea nahi dutelako.

Familiekin batera jorratu nahi dute plana eta horretarako inforazioa behar da. Zelan egin? Gurasoek jakin behar dute zelan parte hartu eta, batez ere, zer den ikas-komunitatea. Elkarlana funtsezkoa da, beraz, batzarrak, gutunak eta denetarik prestatu behar da euren laguntza jaso ahal izateko.

Ikasleak ere beharrezkoak dira prozesu honetan, eta eurei azaldu behar zaie zer lortu nahi den, zertarako, nola, zer aldatuko den, etab. Euren eskaerak kontuan hartu behar dira, hori baita helburuaren oinarrietako bat.

Parte bakoitzak (ikasle, irakasle eta guraso) nahi dituzten helburuak entzun eta eztabaidatu behar dira, guztien neurrirako eskola sortzeko.

Esperientzia bat ikusi nahi baduzue joan zaitezte Mungiako eskolako web orrira. Klikatu hemen.

*Ikas komunitatea*

Ume guztiak desberdinak dira, euren ezaugarriak dituzte, euren trebetasunak eta zailtasunak... Hau dela eta bakoitzaren ezaugarriak ikusita eraiki behar dugu ikaskuntza. Ezin ditugu guztiei jakintza maila berdinera heltzera bultzatu, norberak bere interesak eta habileziak ditu eta horiek dira potentziatu egin behar direnak.

Hainbat eskola ari dira ideia hau aurrera eramaten. (Hoietariko baten web-orrian sartzeko egin klik hemen).Baina programa hau ez da bakarrik ikasle direnentzat, baizik eta gurasoentzat ere. Azken hauek euren seme-alaben hezkuntzan inplikatu behar dira, interesa aurkeztu eta eskolarekin batera ekintzak jorratu. Eskolan hezkuntza bikaina jaso arren, etxean kontrako jarrera badute, ez du ezertarako balio eskolako profesionalek egiten ari diren lana.

Umeak etorkizuneko gizartea dira eta gizarte hori balore positibotan oinarritua egotea nahi baldin badugu, jar gaitezen lanean ume hauei merezi duten hezkuntza emateko. Eman ditzagun gure telebista eta kafe orduak gure umeentzako ganorazko gizartea eraikitzen.

*Dislexiaren osaketa*

Batzuek uste duten kontra dislexia ez da bapatean desagertzen, baizik eta banakako ikasketa bat behar du irakurketaren arloan, ume dislexikoek irakurketa eta idazketan behar dituzten hezkuntz behar bereziak asetzeko. Orokorrean, eta nahiz eta osaketa luzea izan, dislexikoaek lortzen dute euren zailtasunak eta eskolako emaitzak hobetzea. Osaketa askoz ere ziurragoa da ahalik eta lasterren hasten bada eskuhartzea.

Dislexia dela zehaztu denean, lehenengo eta behin interbentzio programa bat sortu behar da, curriculum berezi bat ere sortu egiten ohi da eskolan. Programa hau ondo pentsatua izan behar da, gauza garrantzitsuak ez ahazteko eta iseia orokor soilak ez emateko.

Osaketa erabaki garrantzitsuekin hasten da: zein jarrera hartuko diren erabaki, nori joango diren zuzenduak, non eta noiz erabiliko diren, etab. Bakarrik erabaki hauek hartu eta gero hasiko gara osaketa plana egiten, osaketarekin lortu nahi ditugun bukaerako helburuak zehaztuz, jorratuko ditugun ariketak aipatutako helburuak lortzeko eta kontuan izango ditugun orientazio didaktiko orokor eta espezifikoak. Programa hau ebaluazio irizpideekin batera jorratu behar da.

Helburuak lortu direla ikusten denean, jarraipen programatua egingo da, helburuak epe luzerako lortu direla ziurtatzeko eta beste arlo batzuetara zabaltzen direla ikusteko.

*Dislexia antzemateko ohargarriak*

Urte desberdinetan ematen diren ezaugarriak esango ditut, ume dislexikorik izatekotan konturatzeko oharra dira:

Haur Hezkuntzako umeak:

• Familian dislexikorik izatea.
• Argitasunez hitz egiten ikasteko denbora luzea behar.
• Fonetikaz berdintsuak diren hitzak nahastatu.
• Orientazio espazialaren hiztegia nahastu.
• Eskolako lanean egun "onak" eta "txarrak" tartekatuak arrazoirik gabe.
• Haur Hezkuntzako ohiko olerkiak ikasteko arazoak izatea.
• Rima duten hitzekin arazoak izatea.
• Sekuentziekin arazoak izatea.

9 urte dituzten arteko umeak:

• Arazoak idazten eta irakurtzen ikasteko.
• Zenbakiak kontrako norabidean edo alderantziz idaztea.
• Ezkerra eta eskuma ezberdintzeko arazoak.
• Alfabetoa eta biderketa taulak ikasteko arazoak izatea, orokorrean, sekuentziak gogoratzeko.
• Aditasun eta kontzentrazio falta.
• Frustrazioa, jarrera arazoen hasiera.

9 eta 12 urte arteko umeak:

• Irakurtzean etengabeko akatsak eta hutsuneak irakurketa-ulermenean.
• Idazteko forma arraroa, letren faltak edota desordena.
• Bai etxean eta bai eskolan desorganizazioa.
• Koadernoan eta arbelan kopiatzeko zailtasunak.
• Ahozko jarraibideak ulertzeko eta betetzeko arazoak.
• Autokonfidantza gutxi eta frustrazioaren igoera.
• Hizkuntzaren ulermen txarra, idatzizkoa eta ahozkoa.
• Jarrera arazoak.
  

*Dislexia*

Arrazoi hereditarioak egon daitezke ume dislexikoetan. Baina oraindik ez daude argi arazo hau emateko arrazoiak. Zientifikoek burmuinean zenbait ezberdintasun ikusi dituzte, alde batean aktibitate gutxiago daukate pertsona dislexikoek.

Beste azterketa batzuk diote ezkerreko hemisferioa eskumakoa baino azkarrago lan egiten duela, eta beraz, ikusmena lengoaia baino astiroago doala.

Ikusi da dislexia duten umeek, batez ere gazteenetan, kontzientzia fonologikoan ere arazoak dituztela. Hau da, irakurtzeko prozesuan mezua zati txikiagotan zatitzean arazoak dituzte. Hau bat etor daiteke lehen aipatutako azterketekin.

*Hiperaktibitatearen tratamentuak*

Gaur egun umeei laguntza eskeintzeko hiru bide dago: farmakologikoa, psikologikoa eta hezkuntza.


FARMAKOLOGIKOA

Dauden botikarik erabiliena Metilfenidatoa da. Herri bakoitzean izen ezberdinekin saltzen da. Momentuko ondorioak ditu, umeen arreta handitzen da eta mugimendu motorea, berriz, txikitu. Medikamentu honekin arretaren mantentzea lortzeko burmuineko aktibazio maila egokira heltzen da. Kasu batzuetan efektu bikoitzak izaten dira, jan eta lo egiteko gogo falta esaterako.

Baina eragin hauek azkar pasatzen dira, txisarekin batera joaten baitira. Beraz beste pirula bat hartu beharko litzateke.

Medikamentu honen erabilera ona da, baldin eta jarreraren kontrolerako ikasketarekin konbinatzen bada.

Ez da bost urte izan baino lehen ematen, oraindik diagnosia ez delako izaten oso zihurra (kasu gehienetan). Pirula honek ez du dependentziarik sortzen, baina batzutan utzi beharra dago, gorputza efektuari ohitu ahal delako eta horrela eragina galdu.


PSIKOLOGIKOA

Bizitza zaila izan daiteke ume hauentzat ezin dutelako arreta mantendu, jolasak bukatu eta lagunak galtzen dituzte. Oso gogorra da lan bat egiten ahalegin guztiak jarri ezkero, hurrengo egunean eskolara eramaten ahaztea.

Ez da erreza gertatzen frustrazio huei egunez egun aurre egitea. Batzuek kontrako jarrerak hartuz egiten diete aurre, besteei joz, gauzak apurtuz... Beste batzuk barruan gordetzen dituzte inork ez ikusteko txarto sentitzen direla.

Oso zaila da ume hauen guraso izatea. Azken hauek ez dakite zer egin behar duten, eta askok indargabe sentitzen dira.

Batez ere ezinbestekoa da etxeko giroa egonkorra izatea (arauak ez betetzeak kalte batzuk izango ditu), iraunkorra (arauak ez aldatzea) eta aurresangarria (arauak bete edo ez bete baino lehenago egon behar dira ezarrita).

Beste esku-hartze psikologiko batzuk ere badaude:

• Terapia kognitibo- konduktista: ez du laguntzen sentimentuak ezagutzen eta ulertzen, baizik eta zuzenean jarrerak aldatzeko egiten dute lan.
• Gizarte trebetasunei buruzko ikasketa: gizartean moldatzeko trebezi batzuk erakusten diete umeei (txanda errespetatzen, panpinak elkarbanatzen, dudak galdetzen...).
• Laguntza taldeak: interes berdineko pertsonak batzen dira, euren lorpen eta frustrazioak komentatzeko. Gurasoek laguntza handia ikus dezakete bertan.
• Umeen zainketa eta hezkuntzari buruzko irakasketa: Gurasoei bideratutako klaseak dira, euren seme-alaben jarrera kontrolatzen ikasteko.
  

HEZKUNTZA

Ume baten jarrera aldatzeko sistema elementu hauek erabiltzen dituena izan daiteke: saria, zigorra, fitxak eta gertakizunen kontratua.

• Saria: umeak gustoko duen zerbait lortzeko gauzak ondo egingo ditu.
• Zigorra: ez da beti eragingarria izaten, baina umeari gustatzen ez zaion zerbait egitera behartzea lagundu dezake.
• Fitxak: sistema hau puntu positiboak eta negatiboak ematen oinarritzen da izan duen jarrera kontuan hartuz. Puntuen balioa sariengatik aldatzen da.
• Gertakizunen kontratua: umeak aurretiz idatzi behar du zein izango den bere jarrera. Guraso eta seme-alabaren artean adostu behar da, beraz, umeak ere bere jarreraren gainean kontrola izangi du. (12-13 urteko gazteentzat).
  

*Hiperaktibitatea*

Haur hiperaktibitatea jatorri neurologikodun jarreraren nahastea da. Haur biztanleriaren %3tik %5ra bitartean du eragina. Sarriago izaten dute mutilek neskak baino. Ume hiperaktiboen nahasterik garrantzitsuena "arreta falta" izaten da, eta ez uste den bezala "aktibitate motore larregia". Arreta faltak askotan urteetan dirau, bina aktibitate motorea gutxiagotzen ohi da.

Ume hiperaktiboen ezaugarriak: (bereizgarri amankomunak)

1.- ARRETA. Ume hauen ezaugarririk nabarmenena xehetasunetan duen arreta falta da. Inguruko xehetasunetan jartzen duen arreta da eskasena. Etxean ezartzen diren arauak jarraitzeko arazoak izaten dituzte, antolatzeko eta badirudi hitz egiten zaienean entzuten ez dutela.

2.-OLDARKORKERIA . Askotan berehalakotasunez egiten dituzte gauzak ondorioetan pentsatu barik. Geldiezin dago, oinak eta eskuak etengabe mugitzen ditu eta ezin da geldirik eseri. Gehiegi hitz egiten du, beste pertsona bukatu baino lehen erantzuten du.

3.- HIPERAKTIBITATEA: Aktibitate motore larregia dute. Beti mugimenduan daude, korrikan, jauzi egiten dute, inoiz ez dute nahi eskutik hartuta joatea... Gehiegizko mugimenduak ez du helburu zehatzik, ez dute ezer lortzeko egiten.

4.- JARRERA: Beraien jarrera somaezina da, heldugabea, bere adinerako desegokia. Ez dira maltzurrak, baina bai bihurriak. Bortizki jokatzen dute, bai berbaz bai eta fisikoki ere.

5.- IKASKETA: Ume hiperaktiboen gehiengoak ikasketan arazoak izaten ditu. Hauen %40 edo 50ak emaitza baxuak izaten ditu eskolan. Pertzepziozko zailtasunak dituzte, hizki eta marren artean desberdintzea kostatzen zaie, eta zentzuen bitartez jasotzen duten informazioa antolatzeko gaitasun eskasa dute.

6.- DESOBEDIENTZIA: Lehen esan bezala, etxean jartzen diren arauak jarraitzea asko kostatzen zaie. Ume eskatzen zaion kontrakoa egiten ohi du. Gurasoek kondukta patroietan hezitzeko arazoak izaten dituzte.

7.- SENTIMENDUEN EGONKORTASUNA: Aldarte aldaketa gogorrak izaten ditu, ez dute jolasetan galtzea, ez dituzte porrotak onartzen.

Informazio gehiago: hemen

*Down sindromea: bideoa*

Down Sindromearen Feisd fundazioak egindako argazki-aurkezpen batean erakutsitako bideoa.

*Unibertsitate legea eta gaigabetuen kolektiboa*

CERMI (Comité Español de personas con discapacidad) taldearen ustez Espainiar estatuaren senatuak onartu berri duen unibertsiateen lege orokor berria aurrepausu garrantzitsua da pertsona gaigabetuen barneratze prozesuan ikasketa nagusiei dagokienez. Lege honek aldaketa onuragarri anitz ditu.

Alde batetik, ikasle guztien berdintasuna bermatzen du, parte-hartze aktibo eta betea izanik.

Beste alde batetik, tasen salbuespena izango dute.

Azkenik, ailegaerraztasunari begira , proiektu honek dio unibertsitate-eraikin eta instalazioak, espazio birtualak, zerbitsuak, prozedura eta informazio-iturriak barne, pertsona guztientzat eskuraerrazak izan behar direla, inor gaibabezia duela eta, sartzeko, mugitzeko, egoteko, komunikatzeko edota informazioa lortzeko eskubidea ezeztua izan gabe.